၀မ္းနည္းရမွာလား..၀မ္းသာရမွာလား

ျမန္မာျပည္သတၱဳသယံဇာတ ႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး
သတၱဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာနမွာ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀)ေက်ာ္အလုပ္လုပ္လာခဲ့တဲ့
သတၱဳတူးေဖၚေရးအင္ဂ်င္နီယာတစ္ေယာက္၏
ပြင့္လင္းျမင္သာေသာ ဘက္မလိုက္သည့္ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ကို
အမ်ားသူငါ လြယ္ကူစြာ ေလ့လာမွတ္သားနိုင္ရန္ ထပ္ဆင့္ ေဖၚျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။



မူးရင္း facebook link  https://web.facebook.com/tun.htun.9/posts/1004393283027735
မူရင္း ေဆာင္းပါးရွင္     ထြန္းထြန္း (သတၱဳတြင္း)




၈-၃-၂၀၁၇ ရက္ေန႔ထုတ္ ေၾကးမံုသတင္းစာမွာ သယံဇာတႏွင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး၀န္ႀကီး
ဌာနဧ။္တစ္ႏွစ္တာေဆာင္ရြက္ခ်က္ေဆာင္းပါးမွာ သတၱဳက႑နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေမးလာတဲ့ေမးခြန္းကို ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးေျဖထားတာကိုဒီလိုဖတ္လိုက္ရတယ္.....

ေမး…သစ္ေတာက႑ နဲ႕ သတၱဳက႑ရဲ႕အဓိကျခားနားမွဳနဲ႕ ဓါတ္သတၱဳႏွင့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြကို ေရရွည္အက်ိဳးခံစားရရွိေစဖို႔အတြက္ စီမံေဆာင္ရြက္ထားမွဳမ်ားကိုေျပာျပပါအံုးရွင့္။

ေျဖ.. သစ္ေတာက႑ နဲ႕ သတၱဳက႑ရဲ႕အဓိကျခားနားမွဳကိုတင္ျပရရင္ သစ္ေတာသစ္ပင္ဆိုတာျပန္လည္သံုးစြဲလို႕ရပါတယ္။ Renewable Energy လို႕ေခၚပါတယ္။ 
သတၱဳက်ေတာ႔ Non Renewable Resources ျဖစ္ေနပါတယ္။
ျပန္လည္ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳမရွိပါဘူး။ သံုးၿပီးရင္ ကုန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ သတၱဳကို ေရရွည္သံုးႏွိဳင္ဖို႕အတြက္ 
ပစၥဳပၸန္ေရာ အနာဂတ္မွာေရာက္ရွိလာမယ့္ မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားအတြက္ အရန္သတၱဳသိုက္ေတြ 
ခ်န္ထားဘို႔စီစဥ္ၿပီးပါၿပီျဖစ္ပါတယ္။
စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး၊ မေကြးတိုင္းေဒသႀကီး နဲ႕ မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး တို႕မွာ ေက်ာက္မီးေသြး
နဲ႕ပါတ္သက္ၿပီး ဧကေပါင္း ၁၁၆၀၀၀၀ ေက်ာ္ ခ်န္ထားပါတယ္။သံသတၱဳသိုက္ကိုလည္း ကခ်င္ျပည္နယ္ 
ဖားကန္႔ျမိဳ႕နယ္ ကသိုင္းဘုရားေတာင္ေဒသမွာ ဧက ၁၁၈၇၀၀၀ ေက်ာ္ အရန္သတၱဳသိုက္ေတြ အျဖစ္ခ်န္ထားခဲ့မွာျဖစ္ပါတယ္။
သတၱဳတူးေဖၚတဲ့ေနရာမွာ၂၀၁၆၂၀၁၇အစိုးရသစ္လက္ထက္ကစၿပီးေတာ့ EMP လို႕ေခၚတဲ့
Environmental Management Plan ကို ေရးဆြဲထားပါတယ္။ ေရးဆြဲၿပီးအတည္ျပဳၿပီးကာမွ ဆက္လက္
သတၱဳတူးေဖၚခြင့္ေပးတာျဖစ္ပါတယ္၊အဲဒီလိုမွမဟုတ္ရင္တူးေဖၚခြင့္ကိုရပ္ထားပါတယ္။တူးေဖၚတာကိုလည္းအကန္႕အသတ္နဲ႕ခိုင္းေနပါတယ္.။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁ ရက္ကစၿပီးအကန္႕အသတ္နဲ႕ တူးေဖၚဖို႕ဆံုးျဖတ္ၿပီးေတာ႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ဧၿပီ ၁ ရက္ကစၿပီးေတာ့ လံုး၀ေနာက္ထပ္အသစ္ေပးျခင္းမလုပ္ဖို႕
တားျမစ္ထားပါတယ္။ ဒါဟာလည္း အနာဂတ္မွာရွိမယ့္ ျပည္သူျပည္သားမ်ားအတြက္ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုေျဖၾကားခ်က္ကိုဖတ္လိုက္ရေတာ့ သတၱဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာနမွာ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀)ေက်ာ္အလုပ္လုပ္လာ
ခဲ့တဲ့ သတၱဳတူးေဖၚေရးအင္ဂ်င္နီယာတစ္ေယာက္ အသက္ဘယ္လိုဆက္ရွဴရမလဲ မသိေလာက္ေအာင္ကို သတၱဳက႑ အတြက္ရင္ေမာသြားပါတယ္။ ခုတ္ရာတစ္ျခားရွရာတစ္ျခားေတာ့ျဖစ္ေနၿပီလို႔လဲျမင္ေယာင္လိုက္ပါတယ္။ သာမန္ျပည္သူျပည္သားတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ကေတာ့ဒီေျဖၾကားခ်က္ေတြဟာ ဒို႔မ်ိဳးဆက္သစ္
ေတြအတြက္ စီစဥ္တာဘဲလို႔ေသျခာေပါက္ျမင္မွာပါ။ ဒါေပမဲ့ သတၱဳတူးေဖၚေရးအင္ဂ်င္နီယာေတြ၊ ဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြ၊ သတၱဳတူးေဖၚေရးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီးစနစ္တက်စီးပြားေရးေဆာင္ရြက္ေနတဲ႕လုပ္ငန္းရွင္ေတြ အတြက္ေတာ့ဒီေျဖၾကားခ်က္ဟာအေရွနဲ႕အေနာက္ဆိုသလိုဆန္က်င္ဘက္ျဖစ္ေနတယ္လို႕ဘဲေျပာရပါမယ္။
သတၱဳသယံဇာတဆိုတာတူးၿပီးရင္ျပန္မရႏွိဳင္ေတာ့သလို.ဒီလိုျဖစ္ထြန္းလာဖိုကလည္းႏွစ္ေပါင္းသန္းနဲ႕ခ်ီၾကာျမင့္မွျဖစ္ရတာျဖစ္လို႕ ေနွာင္းလူမ်ားအတြက္ သတၱဳသယံဇာတ ေတြရွိဖို႔လိုအပ္တာလည္းအမွန္ပါဘဲ။
ဒါေပမဲ႕ အထက္ကရွင္းျပသလိုမတူးဘဲခ်န္ထားဖို႕႕မဟုတ္ပါဘူး။ သတၱဳသယံဇာတဆိုတာအခ်ိန္တိုင္းေစ်းေကာင္းရေနတဲ့ ကုန္ပစၥည္းမ်ိဳးမဟုတ္ပါ။ အခ်ိန္အခါအလိုက္ေစ်းအတက္အက်အျမဲရွိပါတယ္။
အနီးစပ္ဆံုနမူနာေပးရရင္၂၀၀၇ခုေလာက္ကကမ ႓ာမွာနီကယ္သတၱဳ လက္က်န္နဲေနခ်ိန္.တရုတ္နိဳင္ငံက ကမ ႓ာအိုလံပစ္ပြဲလက္ခံက်င္းပဘို႕ အေဆာက္အဦးေတြေဆာက္လုပ္ရာမွာသံမဏိမ်ိဳးစံုကိုသံုးေနခ်ိန္ဆိုေတာ႕ သံမဏိလုပ္ငန္းမွာမပါမျဖစ္လိုအပ္တဲ႕ နီကယ္္သတၱဳ ဟာတစ္တန္ကို အေမရိကန္ေဒၚလာ တစ္ေသာင္းႏွစ္ေထာင္ေလာက္ကေနေ စ်းထိုးတက္သြားတာ တစ္တန္ကို တစ္ေသာင္းခြန္ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္သြားခဲ့ပါတယ္။ အိုလံပစ္အတြက္ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြၿပီးသြားခ်ိန္နဲ႕ေစ်းေကာင္းရတံုးတစ္ကမ ႓ာလံုးနီကယ္ကို၀ိုင္းထုတ္လိုက္ေတာ့ေစ်းကြက္မွာနီကယ္ သတၱဳေတြပိုလွ်ံလာလို႔ေစ်းက်သြားလိုက္ထာ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ကုန္ခါနီးမွာ တစ္တန္ကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ကိုးေထာင္(၉၀၀၀)ေလာက္အထိက်သြားခဲပါတယ္။အခုထိလည္း
တစ္တန္ကို တစ္ေသာင္းတစ္ေထာင္နဲ႔ တစ္ေသာင္းႏွစ္ေထာင္ၾကားမွာဘဲရွိေနတံုးပါ။ဒါကိုၾကည့္ရင္ သတၱဳသယံဇာတ ဆိုတာတူးျခင္တိုင္းတူးလိုမရသလိုရပ္ျခင္တိုင္းလဲရပ္လိုမရပါဘူး။
ဒါေၾကာင့္ သတၱဳတြင္းဒီဇိုင္းေရးဆြဲရာမွာ လည္း အခ်ိန္အခါလိုက္ထုတ္လုပ္မွဳကို အလြယ္တကူနဲ႕ စီးပြားေရးတြက္ေျခကိုက္ေအာင္ေျပာင္းလဲႏွိဳင္တဲ့ ဒီဇိုင္း မ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ေရးဆြဲရပါတယ္။ဒါကိုေတာ့ Design Flexibility ရွိတယ္လို႕ေခၚပါတယ္။ဒီလိုရွိေအာင္လည္းသတၱဳတြင္းဒီဇိုင္းေတြကိုေရးဆြဲရပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္းမွာ သတၱဳတြင္းဒီဇိုင္ဟာအလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။
သတၱဳသယံဇာတေတြ သက္တန္းရွည္ရွည္နဲ႔ေနွာင္းလူေတြအတြက္ပါ ရွိေနေစျခင္တယ္ဆိုရင္ေတာ႕သတၱဳေတြမတူးဘဲခ်န္ထားရတာမ်ိဳးမဟုတ္ပါဘူး။ခ်န္ထားတာမ်ိဳးရေအာင္ရည္မွန္းခ်က္တစ္ခုခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။
သတၱဳသယံဇာတ က႑ရဲ႕တိက်တဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္ ကေတာ့
(၁) သတၱဳသယံဇာတေတြ စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ေရး။
(၂) သတၱဳသယံဇာတေတြကိုနိဳင္ငံအတြက္အက်ိဳးက်ိဳးရွိရွိ တူးေဖၚထုတ္လုပ္ေစနွိဳင္ေရး။ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
(၁) သတၱဳသယံဇာတေတြ စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ေရး။
(၁) သတၱဳသယံဇာတေတြ စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ဖို႕ဆိုရင္၊ဘူမိေဗဒေလ့
လာေရးနဲ႕ရွာေဖြေရးဦးစီးဌာနကိုနိဳင္ငံတကာအဆင့္မီွျဖစ္ေအာင္ျပန္လည္အသက္သြင္းရပါမယ္။နိဳင္ငံတကာအဆင္႔မွီဓါတ္ခြဲခန္းေတြတည္ေထာင္ေပးရပါမယ္၊ဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြနဲ႕ သတၱဳသိုက္အသစ္ေတြ ရွာေဖြေဖၚထုတ္ေစရပါမယ္။အေၾကာင္းအမ်ိဳးေၾကာင့္ရပ္ဆိုင္းသြားတဲ႔ဘူမိေဗဒေလ့လာေရးနဲ႕
ရွာေဖြစူးစမ္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို ျပန္လည္လုပ္ေဆာင္လာနွိဳင္ေအာင္စီစဥ္ေပးရပါမယ္။

ျမန္မာနိဳင္ငံမွာသတၱဳသယံဇာတေတြေပါမ်ားတယ္လို႕ထင္ေနၾကပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ မေပါမ်ားပါဘူး။

ဒီေန႔အထိျမန္မာနဳိင္ငံမွာ၊အေသးစိပ္စမ္းသပ္တိုင္းတာၿပီးစီးမူွအရ၊
သတၱဳတြင္းအင္ဂ်င္နီယာအျမင္နဲ႔ၾကည့္ရင္နမၼတူေဘာ္တြင္းမိုင္းေဟာင္းႀကီးမပါ၊
ကမၻာ႔အဆင့္မွီသတၱဳသိုက္ႀကီး(၃)ခုဘဲရွိတယ္။
(၁)မုံရြာေဒသ၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ေၾကးနီသတၱဳသိုက္။
(၂)တေကာင္းေတာင္ေဒသမွာရွိတဲ့နီကယ္သတၱဳသိုက္။
(၃)ကေလးၿမိဳ႔႕အနီးမွာရွိတဲ့ေျမြေတာင္နီကယ္သတၱဳသိုက္၊တို႔ျဖစ္တယ္။

ဒါေတာင္ေျမြေတာင္နီကယ္သတၱုသိုက္ဆုိရင္နီကယ္ပါ၀င္မွူကပ်မ္းမွ်(၁.၄)ရာခုိင္နွဳန္းေလာက္သာရွိလို႕
အရည္အေသြးျမင့္တဲ့သတၱဳသိုက္လို႕မဆိုနွဳိင္ဘူး။
တစ္ျခားသတၱဳေတြျဖစ္တဲ့၊သံသတၱဳဆိုရင္ကခ်င္ျပည္နယ္၊ဖားကန္႔ျမိဳ႕ နယ္ထဲက၊ကသိုင္းေတာင္သံသတၱဳသိုက္ဟာတန္ခ်ိန္အေနနဲ႔သန္း(၂၀၀)ေက်ာ္ရွိတယ္။ဒါေပမဲ့သံပါ၀င္မွူ(Iron Content)က(၅၀)ရာခုိင္နွဳန္းဘဲရွိေနေတာ့၊သံသတၱဳကေနသံအျဖစ္ထုတ္လုပ္ဖို႔က၊ဒီေန႔အထိရွိၿပီး နည္းပညာအရ၊စီးပြားေရးတြက္ေျခမကိုက္လို႔မလုပ္နွဳိင္ျပန္ဘူး။ကမၻာမွာသံပါ၀င္မွူရာခုိင္ႏွဳန္း(၆၀)နဲ႔အထက္ရွိတဲံ့သံသတၱဳသိုက္ေတြကိုသာအမ်ားအားျဖင့္တူးေဖၚထုတ္လုပ္ေနၾကတယ္။ဒါကလည္းသံသတၱဳကေန သံ၊သံမဏိျဖစ္ေအာင္ႀကိဳခ်က္ထုတ္လုပ္ရာမွာသံပါ၀င္မွုဳရာခုိင္နွဳန္း(၆၀)ေအာက္ကုိစီးပြားျဖစ္၊ ေအာင္ေအာင္ ျမင္ျမင္မထုတ္ လုပ္နွိဳင္ေသးလို႔ဘဲျဖစ္တယ္။
သံသတၱဳအေနနဲ႔ရွမ္းျပည္နယ္၊ေတာင္ႀကီးခရုိင္မွာပင္းပက္သံသတၱဳသိုက္ရွိတယ္။တန္ခ်ိန္အေန နဲ႔သန္း(၁၀၀)ေလာက္ရွိတယ္။ပ်ွမ္းမ်ွသံပါ၀င္မွူအေနနဲ႔(၅၆)ရာခုိင္နွဳန္းေလာက္ဘဲရွိေတာ့စီးပြားျဖစ္သံ၊ သံမဏိထုတ္လုပ္နွိဳင္တဲ့နည္းစဥ္ကအခက္အခဲရွိျပန္တယ္။
တစ္ျခားတြင္းထြက္သယံဇာတေတြအေနနဲ႔ေက်ာက္မီ းေသြးက၊
ဒီေန႔အထိတိုင္းတာၿပီးမွုူအရျမန္မာတစ္နိဳင္ငံလုံးအေနနဲ႔
တန္ခ်ိန္သန္း(၂၀၀)ေလာက္ဘဲရွိတယ္။ဒါဟာအင္ဒိုနီးရွားလုိနိဳင္ငံရဲ႔႕
ေက်ာက္မီးေသြးတစ္ႏွစ္ထုတ္လုပ္စာဘဲရွိတယ္။

အရည္အေသြးအေနနဲ႔ၾကျပန္ေတာ႔.. အဆင့္(၁)ျဖစ္တဲ့အင္ဒရီဆိုဒ္(Antherasite)နဲ႔အဆင့္(၂)ျဖစ္တဲ့ဘီက်ဴးမီးနပ္စ္(Bituminous)အမ်ိဳးအစား ေက်ာက္မီးေသြးမဟုတ္ျပန္ဘူး။
အဆင့္(၃)နဲ႔အဆင့္(၄)ေလာက္သာရွိတဲ့ဆပ္ဘီက်ဴးမီနပ္စ္(SubBituminous)နဲ႔လီဂနိဳက္(Lignite)အဆင့္ေက်ာက္မီးေသြးသာျဖစ္တယ္။အေကာင္းစားေက်ာက္မီးေသြးမ်ားယေန႕အထိမေတြ႕ရေသးပါ။
ခဲသတၱဳအေနနဲ႔ဆုိရင္တစ္ခ်ိန္ကကမၻာမွာနာမည္ႀကီးခဲ့တဲ့နမၼတူေဘာ္တြင္းကအေတာ္ကိုသက္တမ္းရွည္ရွည္ထုတ္ခဲ့ၿပီးပါၿပီ။
အနီးအနားပါတ္၀န္းက်င္ေတြမွာထပ္ၿပီးအေသးစိပ္ရွာေဖြစမ္းသပ္တုိင္းတာဖို႔လုိေနပါျပီ။ေဘာ္ဆိုင္းခဲသတၱဳတြင္းကလည္းဒီလိုဘဲ။
ဒီေတာ့အေသးစိပ္ရွာေဖြစမ္းသပ္တိုင္းတာမွူေတြမလုပ္နိဳင္သမ်ွသတၱဳသိုက္အသစ္ေတြမေတြ႔ေသးသမွ်၊
သတၱဳေတြေပါပါတယ္လို႔ေျပာဖို႔ခက္ပါတယ္။
သတၱဳသယံဇာတေတြစဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ခက္သလိုေနာင္လာေနာက္သားမ်ားအတြက္သတၱဳသယံဇာတေတြခ်န္ထားဖို႕ခက္ပါတယ္။

ဒီေတာ့ ဘူမိေဗဒေလ့လာေရးနဲ႕ရွာေဖြေရးဦးစီးဌာနကိုပီျပင္ျပင္ျဖစ္ေအာင္ျပန္လုပ္ေပးၿပီးဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြကိုလည္းေနရာေပးခန္႕ထားရပါမယ္။နိဳင္ငံတကာကိုလည္းေစလႊတ္ၿပီးထပ္မံပညာသင္ေစတာမ်ိုဳး၊ပညာသင္ၾကားၿပီးျပန္
ေရာက္လာသူေတြကိုလည္းထိုက္တန္တဲ႔ရာထူးလစာေတြေပးအပ္ခန္ထားအသံုးခ်တာမ်ိဳးကိုပါ စနစ္တက် စီမံ
ကိန္းခ်ေဆာင္ရြက္ေပးရပါမယ္။ဒီလိုလုပ္လိုက္ရင္ သတၱဳသယံဇာတအသစ္ေတြ သတၱဳသိုက္အသစ္ေတြေပၚ
ထြက္လာမွာျဖစ္သလိုေနာင္လာမဲ့မ်ိဳးဆက္သစ္ျပည္သူျပည္သားမ်ားအတြက္ရွာေဖြေပးခဲ့ရာလည္းေရာက္
ပါတယ္။ဒါဟာရွိၿပီးသား သတၱဳသိုက္ေတြကိုမတူးေစဘဲခ်န္ထားတာထက္ မ်ားစြာအဓိ္ပၸါယ္
ရွိပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ သတၱဳသိုက္ေတြကိုမတူးဘဲခ်န္ဖို႕လုပ္တာဟာနိဳင္ငံအတြက္အက်ိဳးမရွိႏွိဳင္လို႕ ဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြ၊သတၱဳတြင္းအင္ဂ်င္နီယာေတြရဲ႕အျမင္နဲ႕အေရွ႕ နဲ႕ အေနာက္လိုဆန္႕က်င္ဘက္ျဖစ္ေန
ၿပီလိုအထက္မွာဆိုခဲ့တာပါ။
သတၱဳသယံဇာတဆုိတာ၊ရွိယုံနဲ႔မရေသးပါဘူး။

တန္ခ်ိန္ပမာဏလည္းမ်ားရပါမယ္၊သတၱဳအရည္အေသြးအဆင့္ လည္းမွီရပါမယ္။ဒီေနံအထိတိုင္းတာမွတ္တမ္းတင္ထားၿပီးသမွ် သတၱဳေတြဟာနဲနဲစီေနရာအႏွံ႕ျပန္ေနတာမ်ိဳးဘဲျဖစ္ပါတယ္။သတၱဳတြင္းၾကီးေတြလုပ္ေလာက္ေအာင္မရွိျပန္ပါဘူး
ၿပီးေတာ့သတၱဳသယံဇာဆိုတာ သူကို သတၱဳစင္(Metal)အျဖစ္၊စီးပြားျဖစ္ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ထုတ္လုပ္နိဳင္တဲ့ နည္းစဥ္လည္းရွိရပါမယ္။
သတၱဳရွိၿပီးနည္းစဥ္မရွိဘူးဆုိရင္လည္း၊အဲဒီသတၱဳဟာရွိတာဘဲရွိတယ္
အလုပ္မျဖစ္ျပန္ဘူး။တစ္နည္းေျပာရရင္စီးပြားျဖစ္ထုတ္ယူဖုိ႔မျဖစ္နိဳင္ျပန္ပါဘူး။
ဒီလုိသတၱုဳသုိက္မ်ိဳးကိုသာစံနစ္တစ္က်ခ်န္ထားတတ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။
တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာေအာင္ျမင္တဲ့နည္းစဥ္အသစ္ေတြေပၚလာၿပီဆုိရင္သုံးလို႔ရပါမယ္။
သတၱဳသိုက္ေတြကိုလက္တန္းထိုးခ်န္ျခင္သလိုခ်န္လို႕မရပါဘူး။
တစ္ျခားတြင္းထြက္ေတြျဖစ္တဲ့၊ခဲမျဖဴ(Tin)အျဖိဳက္နက္(Tungstin)နဲ
႔ခေနာက္စိမ္း(Antimoni)တုိ႔ေကာမ်ားမ်ားရွိသလားဆိုေတာ့၊ရွိေတာ့ရွိတယ္နည္းတယ္လို႔ဘဲေျပာရပါမယ္။
တနသၤာရီဘက္မွာခဲမျဖဴ၊အျဖိဳက္နက္သတၱဳသိုက္ေတြက်န္သင့္သေလာက္က်န္ေသးပါတယ္။
 ခေနာက္စိမ္းကေတာ့ဟိုတစ္ကြက္ဒီတစ္ကြက္ဘဲရွိတယ္။အႀကီးစားဒုႀကီးဒယ္ႀကီးနဲ႔သတၱဳတြင္းအႀကီးႀကီး
လုပ္ေလာက္ေအာင္တစ္ေနရာတည္းမွာမ်ားမ်ားမရွိပါဘူး။အေသးစားေလးေတြဘဲလုပ္လုိ႔ရမယ္။
ဒါေတြကိုျခံဳၾကည့္ရင္ျမန္မာနိဳင္ငံမွာေလာေလာဆယ္စမ္းသပ္တုိင္းတာၿပီးမွဳ႕အရ၊သတၱဳသယံဇာတကမမ်ားဘူးလို႔ဘဲဆုိရမယ္။
ဒီလုိမမ်ားရင္၊ရွိတာေလးကိုဘဲ၊အေလအလြင့္အနည္းဆုံးနဲ႔၊အက်ိဳးရွိရွိျဖစ္ေအာင္အသုံးခ်တတ္ရပါမယ္။
အေလအလြင္နည္းတာႏွင့္အမွ်သတၱဳသိုက္သက္တန္းဟာလည္းပိုမိုရွည္ၾကာစြာတူးလာႏွိဳင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ျပန္လည္ျပည့္ျဖိဳးၿမဲသယံဇာတမဟုတ္။
သတၱဳသယံဇာတဆုိတာ၊ျပန္လည္ျပည့္ျဖိဳးႏွိဳင္စြမ္းမရွိတဲ့သယံဇာတ(Non – Renewable Resources)ျဖစ္ပါတယ္။
သစ္ေတာလုိ၊ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းေတြလုိျပန္လည္ျပည့္ျဖိဳးျမဲသယံဇာတ(Renewable Resources)မဟုတ္ပါဘူး။
သစ္ေတာတို႔၊ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းတုိ႔လုိလုပ္ငန္းေတြက၊ထုတ္ယူသုံးစြဲလုိ႔ကုန္သြားရင္၊စနစ္တက်ျပန္စိုက္၊စံနစ္တက်ျပန္ေမြးျမဴရင္အခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခုအတြင္းမွာျပန္လည္ရရွိလာႏွိဳင္ပါတယ္။ သတၱဳသယံဇာတကေတာ့ထုတ္ယူသုံးစြဲၿ႔ပီးရင္ျပန္မရႏွိဳင္ေတာ့ပါဘူး။
သူတုိ႔ျဖစ္ထြန္းလာရတာကိုက၊လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာကျဖစ္ခဲ့ရတာပါ။
ျမန္မာႏွိဳင္ငံမွာေတြ႔ထားၿပီးတဲ့တြင္းထြက္သယံဇာတေတြထဲက၊ေက်ာက္မီးေသြးဆိုရင္လြန္ခဲ့တဲ့
ႏွစ္သန္းေပါင္း(၁၀၀နဲ႔၄၀၀)သန္းခန္႔ကျဖစ္ခဲ့တာ။
သံသတၱဳကေတာ့လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္သန္းေပါင္း(၆၅)သန္းခန္႔က၊
ခဲသတၱဳက လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္သန္းေပါင္း(၄၅၀- ၄၈၀)သန္းခန္႔က ၊နီကယ္သတၱဳကလြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္သန္းေပါင္း(၆၅)သန္းခန္႔က ျဖစ္ခဲ့ၾကတာ။
ဒါေတြကိုၾကည့္ရင္သတၱဳသယံဇာတျဖစ္ထြန္းဘို႔ဆုိတာႏွစ္သန္းခ်ီၾကာျမင့္မွရခဲ့တာျဖစ္တယ္ဆိုတာေတြ႕ရမွာျဖစ္တယ္။
ျပန္လည္ျပည့္ျဖိဳးျမဲသယံဇာတလုိျပန္စိုက္၊္ျပန္ေမြးလုိ႔မရႏွိဳင္ဘူး။
ဒီေတာ့ဘာစံနစ္မွမရွိဘဲ လြယ္လြယ္တူး၊လြယ္လြယ္ထုတ္၊လြယ္လြယ္ေရာင္းေနၾကမယ္ဆိုရင္၊ႏွိဳင္ငံေတာ္ရဲ႕ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမွဳကိုေလလြင့္ျပဳန္းတီးေအာင္လုပ္တာနဲ႔အတူတူဘဲျဖစ္ပါမယ္။သတၱဳသယံဇတနဲ႔ပါတ္သက္လာရင္တူးေဖၚလုပ္ကိုင္ခြင့္
ေလွ်ာက္တဲ့အခ်ိန္ကစလုိ႔၊ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်တဲ့အထိ၊အေသးစိတ္စိစစ္ၿပီးမွခြင့္ျပဳရတာျဖစ္သလုိ၊
တူးေဖၚခြင့္ရသူကလည္းစံနစ္တက်တူးေဖၚထုတ္လုပ္ဖို႔လုိပါတယ္။
ဒီလုိမွမဟုတ္ရင္သတၱဳေလလြင့္ျပဳန္းတီးမွဳေတြျဖစ္လာပါမယ္။
သတၱဳေလလြင့္ျပဳန္းတီးမွဳေတြကိုထိန္းခ်ဳပ္တာဟာလည္း သတၱဳသယံဇာတေတြ စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္
ေအာင္ေဆာင္ရြက္ရာမွာအဓိကက်တဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။

သတၱဳသယံဇာတေတြကိုနိဳင္ငံအတြက္အက်ိဳးက်ိဳးရွိရွိ တူးေဖၚထုတ္လုပ္ေစနွိဳင္ေရး။
သတၱဳသယံဇာတေတြကိုနိဳင္ငံအတြက္အက်ိဳးက်ိဳးရွိရွိ တူးေဖၚထုတ္လုပ္ေစနွိဳင္ဖို႔ဆိုရင္ေအာက္ပါအခ်က္ေတြကို
မျဖစ္မေနေဆာင္ရြက္ရပါမယ္။အဲဒါေတြကေတာ႔
- သတၱဳသယံဇာတေလလြင္ျပဳန္းတီးမွဳေတြမျဖစ္ေအာင္၊ေလွ်ာ႔နည္းေအာင္ထိန္းသိမ္းျခင္း
- ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားကိုေနရာေပးျခင္း
- သတၱဳျပန္ရႏွႈန္းေကာင္းဘို႔လိုအပ္ျခင္း
- အရည္အေသြးျမင့္သတၱဳရိုင္းေတြကိုသာမတူးရေအာင္စီမံေဆာင္ရြက္ျခင္း
- နည္းစဥ္သစ္ဆိုတိုင္းအရမ္းလက္ခံျခင္းမွေရွာင္က်ဥ္ျခင္း
-တာ၀န္ရွိသူအဆင့္ဆင္မွတာ၀န္ယူျခင္း
သတၱဳသယံဇာတေလလြင္ျပဳန္းတီးျခင္း။
ဒီေန႔ျမန္မာႏွိဳင္ငံမွာ၊သတၱဳတူးေနထုတ္ေနတာကစံနစ္္မက်တာေတြအမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။
ေျမေပၚသတၱဳတြင္းလို႔ေခၚတဲ့(Open Cut Mine )သတၱဳတြင္းေတြမွာ၊သတၱဳတြင္းဒီဇုိင္း(Mine Design)မရွိတာကမ်ားပါတယ္။
ေျမဖယ္တတ္ရုံ( Earth Moving) လုပ္တတ္ရုံ နဲ႔သတၱဳတြင္းျဖစ္ၿပီလုိ႔ထင္ေနၾကပါတယ္။
သတၱဳတြင္းဒီဇုိင္းမရွိဘဲ သတၱဳတူးေနၾကတာဟာစံနစ္တက်တူးေဖၚထုတ္လုပ္တာမဟုတ္တဲ့အတြက္
သတၱဳေလလြင့္ျပဳန္းတီးမွူဆုိတာ ရွိလာပါတယ္။
သတၱဳေလလြင့္ျပဳန္းတီးႏွိဳင္တာေတြဟာသတၱဳတူးေဖၚထုတ္လုပ္မွူစံနစ္မက်တာတစ္ခုထဲမဟုတ္ပါဘူး။
တူးေဖၚထုတ္လုပ္ၿပီးသယ္ယူပို႔ေဆာင္စဥ္၊ထားသုိစုပုံသုိေလွာင္စဥ္နဲ႔သတၱဳရုိင္းကေနသတၱဳစင္အထိ
အဆင့္ဆင့္ျပဳျပင္ႀကိဳခ်က္ထုတ္လုပ္စဥ္ေတြမွာလည္းေလလြင့္ႏွိဳင္ပါတယ္။
ဒီထက္ပိုဆိုးတာကေတာ့ႀကိဳခ်က္ထုတ္လုပ္္မဲ့နည္းစဥ္ေတြဟာေအာင္ျမင္ၿပီး(Proven Technology)မဟုတ္ဘဲ
ေျမစမ္းခရမ္းပ်ိဳးမဲ့နည္းစဥ္မ်ိဳးကိုနည္းစဥ္အသစ္(New Technology)ဆုိၿပီးခြင့္ျပဳခ်က္မွားေပးခဲ့လုိ႔မေအာင္ျမင္ဘူး၊ဒါမွမဟုတ္တစ္၀က္တစ္ပ်က္ဘဲေအာင္ ျမင္တယ္ဆုိရင္သတၱဳေလလင့္ျပဳန္းတီးတာဘဲျဖစ္ပါတယ္။

သတၱဳေလလြင့္ျပဳန္းတီးမွူကိုထိန္းသိမ္းျခင္း။

ဒီေတာ့၊ဒီေလလြင့္ျပဳန္းတီးမွူေတြကို၊အဆင့္ဆင့္ထိန္းသိမ္းဖို႔ကသတၱဳက႑နဲ႔ပါတ္သက္ေနတဲ့ပုဂၢဳိလ္ အားလုံးနဲ႔သက္ဆုိင္ေနပါတယ္။
သတၱဳရုိင္းကေနသတၱဳစင္အျဖစ္အဆင့္ဆင့္ေဆာင္ရြက္ရာမွာ၊ေလလြင့္မွူကိုသတၱဳတူးေဖၚစဥ္ကစၿပီးလုပ္လုိ႔ရပါတယ္။
သတၱဳတြင္းတစ္ခုေဆာင္ရြက္ေတာ့မယ္ဆိုရင္သတၱဳျပန္ရႏွဳန္း(Mining Recovery)ဟာသိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။
သတၱဳျပန္ရနွဳန္းနည္းရင္သတၱဳေလလြင့္မွဳမ်ားၿပီး၊သတၱဳျပန္ရနွဳန္းမ်ားရင္ ေလလြင့္မွဳနဲမွာပါ။
ကုမၸဏီေတြကတူးေဖၚခြင့္ေလွ်ာက္တဲ့အခါမွာသူတို႔ု႔ရဲ႕တင္ျပခ်က္ေတြမွာပါတဲ့
သတၱဳျပန္ရနွဳန္းကိုစစ္ရပါမယ္။ကုမၸဏီတစ္ခုကသတၱဳျပန္ရနွဳန္း(၈၅%)ရာခုိင္နွဳန္းသာရွိၿပီးက်န္ကုမၸတစ္ခုကဒီေနရာမွာဘဲ(၉၀%)ရာခုိင္နွဳန္းရေအာင္တူးနွိဳင္မယ္ဆိုရင္၊(၉၀%)ရာခုိင္နွဳန္းရေအာင္တူးနွိဳင္တဲ့ကုမၸဏီကသတၱဳေလလြင့္မွဳနည္းေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏွဳိင္တယ္လုိ႔သတ္မွတ္လုိ႔ရပါတယ္။
ဒီေတာ့သတၱဳတြင္းသစ္တစ္ခုအတြက္ထုတ္လုပ္ခြင့္လုိင္စင္ေလွ်ာက္ထားစဥ္ကတဲကသတၱဳျပန္ရနွဳန္းဘယ္
ေလာက္ရွိလဲဆုိတာ၊နည္းပညာပိုင္းအရသုံးသပ္ၿပီးမွလိုင္စင္ခ်ထားတာကိုေဆာင္ရြက္ၾကဘို႔လိုပါတယ္။
ဒီလုိခြင့္ျပဳခ်က္ေပးၿပီးသတၱဳတြင္းျဖစ္ေအာင္အေကာင္အထည္ေဖၚၿပီဆုိရင္လဲ၊ပုံမွန္စစ္ေဆးဖိုလိုပါတယ္။သတၱဳတြင္းတစ္ခုလုံးအတြက္ေငြေၾကးရင္းနွီးျမွဳပ္နွံမွဳကိုသတၱဳတြင္းလုပ္ခြင့္ရသူကစိုက္ထုတ္တာဘဲ၊ေငြေၾကးဆုံးရွုံးတာကုမၸဏီကိစၥဘဲလို႔ျမင္လို႔မရပါဘူး။နိဳင္ငံေတာ္ကအဲဒီလုပ္ငန္းအတြက္ေငြေၾကးစုိက္ထုတ္တာမရွိေပမဲ့၊သတၱဳသယံဇာတစိုက္ထုတ္ေပးထားရတာျဖစ္ပါတယ္။ သတၱဳသယံဇာပိုင္ဆိုင္သူ(Resource Owner)ကန ိဳင္ငံေတာ္ျဖစ္ပါတယ္။
သယံဇာတႏွင္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး၀န္ႀကီးဌာနက၊နိဳင္ငံေတာ္ကိုယ္စားတာ၀န္ယူရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ပုံမွန္စစ္ေဆးရမဲ့တာ၀န္ဟာလည္း သယံဇာတႏွင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး၀န္ႀကီး ဌာနရဲ႔တာ၀န္ပါ။
တူးေဖၚမွဳစံနစ္မက်လို႔သတၱဳျပန္ရနွဳန္းက်သြားတာနဲ႔အမွ်နိဳင္ငံေတာ္ရဲ႕သတၱဳသယံဇာတေတြဆုံးရွံးသြားပါမယ္။
ဆုံးရွံးသြားတဲ့သတၱဳေတြနဲ႔ပါတ္သက္ၿပီးရသင့္ရထိုက္တဲ့အခြန္အခေတြဆုံးရွုံးသြားပါမယ္။
ေနာက္တစ္ခုကသတၱဳစင္အျဖစ္ထုတ္လုပ္ရရွိနွိဳင္ၿပီး၊သတၱဳစင္ျဖစ္သြားတဲ့အခါမွာလည္းသတၱဳရိုင္းကို ေရာင္းလုိ႔ရတဲ့တန္ဘိုးထက္မ်ားစြာတန္ဘိုးရနိဳင္တဲ့သတၱဳမ်ိဳးကိုသတၱဳစင္မထုတ္ေစဘဲ၊သတၱဳရိုင္းအတိုင္းတူးေဖၚမွာကိုခြင့္ျပဳတာဟာလည္း၊
သတၱဳအေနနဲ႔ေလလြင့္သြားတာမဟုတ္ေပမဲ့၊သတၱဳနဲ႔ပါတ္သက္ၿပီးရရွိနိဳင္တဲ့ဘ႑ာေငြေတြေလလြင့္သြားတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါမ်ိဳးဟာအမွတ္တမဲ့ျဖစ္တတ္တာေၾကာင့္၊ခြင့္ျပဳမိန္႔ေပးနိဳင္တဲ့တာ၀န္ရွိသူမ်ား
အေနနဲ႔အထူးသတိထားရမွာပါ။
ဥပမာအေနနဲ႔ခ်င္းၿပည္နယ္ကေျမြေတာင္နီကယ္သတၱဳသိုက္နဲ႔စဥ္းစာၾကည့္ပါ..
ေျမြေတာင္နီကယ္သတၱဳသိုက္။
ျမန္မာနိဳင္ငံမွာနီကယ္သတၱဳသိုက္ႀကီး(၂)ခုရွိေၾကာင္းေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။
ဒီထဲကတေကာင္းေတာင္နီကယ္ သတၱဳသိုက္ကေနကမၻာ႔ေရာင္းတန္း၀င္နီကယ္- သံသတၱဳစပ္(Ferro Nickel)ထုတ္လုပ္ၿပီးေရာင္းခ်ေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။နီကယ္သတၱဳရိုင္း(၁)တန္ရဲေရာင္းေစ်းဟာအေမရီကန္ေဒၚလာ(၁၀၀)ေအာက္မွာဘဲရွိေနေပမဲ့
နီကယ္သံသတၱဳစပ္(၁)တန္ေရာင္းေစ်းကေဒၚလာ(၁၀၀၀၀)အထက္မွာ
ရွိေနတဲ့အ တြက္နိဳင္ငံေတာ္မွာသတၱဳအတုိင္းေရာင္းတာထက္၀င္ေငြပိုရေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။
တေကာင္းေတာင္နီကယ္သတၱဳသိုက္ေလာက္နီကယ္ပါ၀င္မႈမျမင့္မားေပမဲ့ေျမြေတာင္နီကယ္သတၱဳသိုက္က
နီကယ္သတၱဳရိုင္းေတြကိုလည္းနီကယ္သံသတၱဳစပ္၊ဒါမွမဟုတ္နီကယ္သတၱဳစင္အျဖစ္ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ရန္လိုပါတယ္။
ဒိီီေတာ့ေျမြေတာင္ နီကယ္သတၱဳသိုက္ကနီကယ္သတၱဳကို၊
သတၱဳအရိုင္းအတိုင္းဒါမွမဟုတ္နီကယ္ပါ၀င္မႈနည္းတဲ့နီကယ္သံသတၱဳစပ္ (NPI-Nickel Pig Iron) Iron)ေတြကိုဘဲထုတ္လုပ္တာကိုခြင့္ျပႈမယ္ဆိုရင္္နိဳင္ငံေတာ္အတြက္အမ်ားႀကီးနစ္နာမွာျဖစ္ပါတယ္။
နီကယ္ပါ၀င္မႈမ်ားတဲ့နီကယ္သံသတၱဳစပ္(Ferro Nicke)ထုတ္တာထက္၊နီကယ္ပါ၀င္မႈရာခုိင္နွန္းနဲတဲ့နီကယ္သံသတၱဳစပ္(Nickel PigIron)ထုတ္တာကုန္က်စရိတ္္အမ်ားႀကီးသက္သာေတာ့ထုတ္လုပ္
ခြင့္ေလွ်ာက္တဲ့သူ ကေတာ႕ကုန္က်စရိတ္နဲတာကိုထုတ္ၿပီိးသူ႕အတြက္
တြက္ေျခကိုက္ေအာင္လုပ္ျခင္မွာဘဲ။
ဒါဟာဥပမာတစ္ခုဘဲရွိပါေသးတယ္။


က်န္တဲ့သတၱဳေတြမွာလည္းအခုလုိဘဲမသိလုိက္ဘဲနိဳင္ငံအတြက္ေငြေၾကးဆုံးရွံုးသြားတာေတြေလလြင့္သြားတာေတြရွိနွိင္ပါတယ္။ဒါကိုပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာတာ၀န္ရွိသူမ်ားကရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ေထာက္ျပဘို႕လိုသလိုတာ၀န္ရွိသူမ်ားက
လည္းလက္ခံဘို႕လုိပါတယ္။ဒီအခါမွာသတၱဳေလလြင့္မႈဒါမွမဟုတ္သတၱဳနဲ႔ဆိုင္တဲ့ေငြေၾကးေလလြင့္မႈကို
ကာကြယ္ၿပီးျဖစ္ပါမယ္။

ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားကိုေနရာေပးပါ။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့သတၱဳတြင္းတစ္ခုထူေထာင္ရာမွာစံနစ္တက်၊သတၱဳတြင္းဒီဇုိင္းအတုိင္းတူးေဖၚဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီလိုတူးတဲ့အခါမွာနယ္ပယ္အလိုက္သတ္မွတ္ထားတဲ့ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ေတြ
ျဖစ္တဲ့သတၱဳတြင္းအင္ဂ်င္နီယာ ေတြကိုခန္႔ထားၿပီးႀကီးၾကပ္ေဆာင္ရြက္ေစဘုိ႔လိုပါတယ္။ သတၱဳနဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြခန္႔ထားဘို႔၊သတၱဳစင္အျဖစ္ဆက္လက္ထုတ္လုပ္ရာလုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္အတြက္သတၱဳေဗဒအင္ဂ်င္နီယာ ေတြခန္႔ထား ေဆာင္ရြက္ေစဘို႔လိုပါတယ္။
 ဒီေန႔ကမၻာမွာပညာရပ္အသီးသီးမွာေခါင္စဥ္အသီးသီးနဲ႔ပညာရွင္မ်ိဳးစုံ၊
အင္ဂ်င္နီယာမ်ိဳးစုံေမြးထုတ္ေပးေနတာဟာသူ႕က႑နဲ႔သူလုိအပ္လုိ႔သာျဖစ္ပါတယ္။
မလိုအပ္ခဲ့ရင္ဘြဲ႕၊ဒီပလိုမာတစ္မ်ိဳးႏွစ္မ်ိဳး ေလာက္ဘဲခြဲျခားၿပီးသင္ၾကားေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေတာ့သူ႕က႑နဲ႔သူပညာရွင္မ်ားကၽြမ္းက်င္သူမ်ားကိုအေလးထားသုံးစြဲရပါမယ္ဒီလိုသူ႕ေနရာနဲ႕သူသုံးစဲြတတ္တဲ့အက်င့္ေကာင္းေတြရေအာင္လုပ္နိဳင္လာရင္နိဳင္ငံေတာ္္အ ေလအလြင့္(National Losses) မ်ားကိုထိန္းသိမ္းသြားနိွဳင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
သတၱဳျပန္ရႏွႈန္းေကာင္းဘို႔လိုတယ္။
သတၱဳေလလြင့္မႈဟာတူးေဖၚတဲ့နည္းစဥ္၊ႀကိဳခ်က္သန္႔စင္တဲ့နည္းစဥ္ မွားရင္ေလလြင့္မႈမ်ားပါတယ္။နည္းစဥ္မွန္ ေပမဲ့၊က႑အလုိက္ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ားကႀကီးၾကပ္မေဆာင္ရြက္ရင္၊ဒါမွမဟုတ္စံနစ္တက်ႀကီးၾကပ္မႈမရွိရင္လဲေလလြင့္မွာျဖစ္တယ္။သတၱဳတြင္းတစ္ခုကသတၱဳျပန္ရႏွႈန္း(၉၀%)နဲ႔ဒီဇုိင္းဆြဲထားေပမဲ့၊တစ္ကယ္တူးတဲ့အခါ မွာႀကီးၾကပ္မႈအားနဲလို႔၊ကၽြမ္းက်င္မႈမရွိလို႔စတဲ႔အားနဲခ်က္ေတြေၾကာင့္(၈၀%)ဘဲရတယ္ဆိုရင္(၁၀%)နစ္နာသြားတာဘဲျဖစ္ပါတယ္။တစ္နည္းေျပာရရင္ေတာ့သတၱဳ(၁၀)တန္ဆုံးရွံုးသြားတဲ့သေဘာဘဲျဖစ္တယ္။ဒီဆံုးရႈံးမူ႕ကတူးခြင့္ရတဲ့ကုမၸဏီကဆုံးရႈံးနစ္နာသြားသလို၊နိဳင္ငံေတာ္အပိုင္းကလည္းဒီေလလြင့္သြားတဲသတၱဳနဲ႔ပါတ္သက္ၿပီး ရသင့္ရထိုက္တ့ဲံအခြန္အခေတြနစ္နာသြားမွာဘဲျဖစ္တယ္။
ဒီေန႔သတၱဳတူးေဖၚေနၾကတဲ့လုပ္ငန္းရွင္ေတြေရာနိဳင္ငံေတာ္အပိုင္းကတာ၀န္ရွိသူမ်ားကပါသတၱဳတြင္းရဲ႕
သတၱဳျပန္ရႏွႈန္း(Mining Recovery)ကိုအေလးမထားတာမ်ားပါတယ္။
ဒါဟာနိဳင္ငံေတာ္္အတြက္ေကာ၊လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအတြက္ပါအလြန္နစ္နာပါတယ္။ဒါေၾကာင့္စံနစ္တက် သတၱဳတူးတတ္တဲ့အက်င့္ရေအာင္ေလ့က်င့္ေပးဖို႔လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္တယ္။
အရည္အေသြးျမင့္သတၱဳရိုင္းေတြကိုသာမတူးရ။
သတၱဳသိုက္ကိုတူးေဖၚထုတ္လုပ္ရာမွာလည္း၊အရည္အေသြးျမင့္သတၱဳ(High Grade Ore) ကိုသာေရြးတူးတာမ်ိဳးမျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။
သတၱဳသိုက္တစ္ခုရဲ႕တန္ခ်ိန္ပမာဏကိုတြြက္ခ်က္ရာမွာသတၱဳပါ၀င္မႈ အနိမ့္ဆုံးစံသတ္မွတ္ခ်က္(Cut-off Grade)ထားၿပီးတြက္ခ်က္ရပါတယ္။
အဲဒီသတၱဳသိုက္ကိုသတၱဳတြင္းတစ္ခု အျဖစ္ထူေထာင္တူးေဖၚတဲ့အခါမွာ၊
သတၱဳသိုက္ပမာဏတြက္ခ်က္စဥ္ကသတ္မွတ္ထားရွိတြက္ခ်က္ခဲ့တဲ့(Cut-off Grade)အထိတူးလုိ႕မျဖစ္နိဳင္တာေတြရွိတတ္ပါတယ္။
အဲဒိအခါမွာသတၱဳတူးေဖၚရမ့ဲံအနိမ့္ဆုံးသတၱဳအရည္ အေသြး(Mineable Cut-off Grade)ကိုသတ္မွတ္မွတ္ၿပီးတူးေဖၚထုတ္လုပ္ရပါတယ္။ ဒီလုိသတ္မွတ္ရာမွာအနိမ့္ဆုံ အရည္အေသြးအထိရနွိဳင္ တာကိုခ်န္လွပ္ခဲ့ၿပီး၊အရည္အေသြးျမင့္တဲ့သတၱဳေတြကိုဘဲတူးယူမယ္ဆုိရင္
လည္းသတၱဳေလလြင့္သြားတဲ့သေဘာဘဲျဖစ္ပါတယ္။
လုပ္ငန္းရွင္ေတြအေနနဲ႔ကေတာ့စီးပြားေရးတြက္ေျခကိုက္ေအာင္၊နဲနဲနဲ႔မ်ားမ်ားရေအာင္၊အရည္အေသြးျမင့္တဲ့
သတၱဳကိုဘဲတူးျခင္မွာဘဲ။ဒီေတာ့သတၱဳေလလြင့္တာေတြျဖစ္လာမယ္။မျဖစ္ရေအာင္က၊ခြင့္ျပဳစာခ်ဳပ္ေတြမွာ
သတၱဳပါ၀င္မႈရာခိုင္ႏွဳန္းအနိမ့္ံဆုံးဘယ္ေလာက္ထိရွိရမယ္၊ပ်မ္းမွ်အရည္အေသြးဘယ္ေလာက္ရွိရမယ္၊ အျမင့္ဆုံးအရည္အေသြးဘယ္ေလာက္ထက္မမ်ားရ
ဆိုတာမ်ိဳးေတြကိုစနစ္တက်သတ္မွတ္ထည့္သြင္းေရးသားဖို႔လိုတယ္။
စာခ်ဳပ္ပါစည္းကမ္းမလိုက္နာရင္လည္းဘယ္လိုအေရးယူမယ္ဆိုတာမ်ိဳးပါထည့္ထားမယ္ဆိုရင္သတၱဳ ေလလြင့္တာကိုကာကြယ္ႏွိဳင္ပါမယ္။
နည္းစဥ္သစ္တိုင္းမေကာင္းပါ။
သတၱဳေလလြင့္မႈျဖစ္နွိဳင္တာေနာက္တစ္မ်ိဳးကေတာ့၊သတၱဳရိုင္းကေန
သတၱဳစင္အျဖစ္ထုတ္လုပ္ရာမွာအသုံးျပဳမဲ့ နည္းစဥ္(Technology)ဘဲျဖစ္ပါတယ္။
သတၱဳစင္၊သတၱဳစပ္ထုတ္လုပ္မဲ့နည္းစဥ္တစ္ခုဟာ၊ကမၻာမွာေအာင္ျမင္ၿပီး၊လက္ရွိသုံးစဲြေနတဲ့နည္းစဥ္(Proven Technology)ျဖစ္ဖို႕လိုပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕နည္းစဥ္ေတြဟာ၊ဓါတ္ခြဲခန္းအဆင့္ (Labortary Stage)ေအာင္ျမင္ေပမဲ့၊ေရွ႕ေျပးစက္ရံုငယ္အဆင့္(Pilot Plant Stage)မွာမေအာင္ျမင္တာေတြ ရွိပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕ၾကေတာ့ေရွ႕ေျပးစက္ရံုငယ္ (Pilot Plant Stage)အထိေအာင္ျမင္ေပမဲ့စက္ရံုႀကီးအဆင့္
(Commercial Scale)မွာေတာ့၊မေအာင္ျမင္တာေတြရွိပါတယ္။စီးပြားေရးအရတြက္ေျခမကိုက္တာေတြ
ရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့နည္းစဥ္တစ္ခုကိုအေျခခံၿပီးသတၱဳတူးေဖၚမယ္၊စက္ရံုေဆာက္မယ္
ဆိုၿပီးခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းခံလာတဲ့အခါ မွာ၊တင္ျပလာတဲ့နည္းစဥ္ဟာကမၻာမွာေအာင္ျမင္ၿပီးနည္းစဥ္( Proven Technology ) ျဖစ္မျဖစ္ စိစစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ နညး္စဥ္တစ္ခုဟာနည္းစဥ္အသစ္(New Technology )ျဖစ္ဖို႔ထက္ေအာင္ျမင္ၿပီးနည္းစဥ္ (Proven Technology)ျဖစ္ဖုိ႔အေရးႀကီးပါတယ္။
ေအာင္ျမင္ၿပီးနည္းစဥ္မဟုတ္ခဲ့ရင္မိမိတုိ႔ရဲ႕သတၱဳသယံဇာတကိုအသံုးခ်ၿပီး၊သူတုိ႔ရဲ႕နည္းစဥ္ကို
လာစမ္းသပ္တာမ်ိဳးျဖစ္သြားႏွိဳင္ပါတယ္။
အဲဒီအခါမွာေအာင္ျမင္ရင္အကိ်ဳးအျမတ္ရႏွိဳင္ ေပမဲ့၊မေအာင္ျမင္ရင္၊
မိမိတို႔ရဲ႕သတၱဳသယံဇာတေတြဟာ၊နည္းစဥ္အသစ္တစ္ခုအတြက္အစမ္းသတ္ခံျဖစ္ၿပီး ဆုံးရွံဳးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
တစ္၀က္တစ္ပ်က္ဘဲေအာင္ျမင္တယ္ဆိုရင္လည္း၊မိမိတို႔သယံဇာတကေနရသင့္တဲ့အက်ိဳးအျမတ္ေတြအျပည့္အ၀မရေတာ့တဲ့အတြက္၊ဒါဟာလည္းသတဳၱသယံဇာတေလလြင့္မႈတစ္မ်ိဳးဘဲျဖစ္ပါတယ္။

တာ၀န္ရွိသူမ်ားရဲ႕တာ၀န္။

သတၱဳသယံဇာတေလလြင့္ဆုံးရွံဳးတယ္ဆုိတာ၊သတၱဳတူးေဖၚတာစံနစ္မက်လို႕၊ေလလြင့္တာရွိသလုိ၊သယ္ယူပို႔ ေဆာင္မႈစံနစ္မက်လို႕၊ထားသိုသိမ္းစည္းသိုေလွာင္တာစံနစ္မက်လို႔ဆုံးရွံးတာ၊သုံးစြဲတဲ့နည္းပညာမွားယြင္းလို႔ဆုံးရွံးတာ၊သတၱဳရိုင္းကေနသတၱဳစင္၊အျဖစ္ထုတ္လုပ္နွိင္ပါလ်က္နဲ႔သတၱဳအရိုင္းအတိုင္းတူးေဖၚထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်
ခြင့္ျပဳလို႔ေငြေၾကးအရအလြန္အမင္းနစ္နာဆုံးရွံးတာ၊ဂ်ီဒီပီီတက္ျခင္လို႔၊မိမိလုပ္ငန္း႒ာန၀င္ေငြတက္ေၾကာင္းျပျခင္လို႔ထုတ္လုပ္မႈကိုေစ်းကြက္မရွိဘဲ။၀ယ္ယူသံုးစြဲမယ့္သူမရွိေသးဘဲ၊ဇြတ္တုိးထုတ္ခိုင္းလို႔ေလလြင့္တာဆိုၿပီးေလလြင့္ဆုံးရွံးမႈအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။
ဒါေတြကိုသတၱဳသယံဇာတနဲ႔ပါတ္သက္သူအားလံုးကအေလးထားဂရုျပဳၾကရပါမယ္။
သတၱဳသယံဇာတဆိုတာျပန္လည္ျပည့္ျဖိဳးႏွိဳင္စြမ္းမရွိေသာ..သယံဇာတ( Non Renewable
Resources)ျဖစ္ပါတယ္။ထုတ္ယူသံုးစြဲၿပီးပါက၊ျပန္လည္ျပည့္ျဖိဳးၿမဲသယံဇာတ(Renewable Resources)
ေတြျဖစ္တဲ့သစ္ေတာ၊သားငါးေတြလိုျပန္လည္ျဖည့္စြမ္းလို႔မရႏွိဳင္ပါ။
မိမိတို႔ိနိဳင္ငံမွာ သတၱဳသယံဇာတ က ထင္သေလာက္မမ်ားပါ၊
ဒီေတာ့ထုတ္ယူသုံးစြဲတဲ့ေနရာမွာနည္းစံနစ္တက်ျဖစ္ဖို႔၊အေလအလြင့္အနည္းဆံုးျဖစ္ဖို႔အေရးႀကီးပါတယ္။
ႏွစ္သန္းေပါင္းေျမာက္ျမားစြာကျဖစ္တည္ခဲ့တဲ့သတၱဳသယံဇာတေတြကို၊တူးေဖၚထုတ္လုပ္သူႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးသူနဲ႕ သယံဇာတႏွင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး၀န္ႀကီး ဌာနကတာ၀န္ရွိ သူတုိ႔ရဲ႕
ေဆာင္ရြက္တာေတြေပါ႔ေလွ်ာ႔တာ၊အေလးဂရုမျပဳတာေတြေၾကာင့္ေလလြင့္ျပဳန္းတီးမႈေတြမျဖစ္ရေအာင္အားလုံးကပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ၾကရပါမယ္။
သတၱဳသယံဇာတေတြကိုေနာင္လာေနာက္သားေတြအတြက္က်န္ရွိေစျခင္တယ္၊နိဳင္ငံအတြက္သတၱဳသယံဇာတ က႑ကေနအက်ိဳးရွိရွိတူေဖၚထုတ္လုပ္ေစျခင္တယ္ဆိုရင္ အထက္မွာတင္ျပခဲ႕့တဲ့အခ်က္ေတြကို သယံဇာတႏွင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး၀န္ႀကီး ဌာန အေနနဲ႕ျဖစ္မေနေဆာင္ရြက္ရပါမယ္ ။
EMP လို႕ေခၚတဲ့ Environmental Management Plan ဆိုတာဟာသတၱဳသယံဇာတ က႑ကစဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေစဖို႕ ေနာင္လာမဲ့ျပည္သူျပည္သားမ်ားအတြက္ သတၱဳသယံဇာတေတြ
က်န္ရစ္ေစဖို႕ နဲ႕ဘာမွပတ္သက္ျခင္းမရွိပါဘူး။
အဲဒီ EMP လို႕ေခၚတဲ့ Environmental Management Plan ဆိုတာ သတၱဳတြင္းေတြေၾကာင့္
သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္ကိုမထိခိုက္မပ်က္စီေအာင္သတၱဳတြင္းေတြကလိုက္နာေဆာင္ရြက္ေပးရမဲ႔
အစီအမံတစ္ခုသာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ Environmental Management Plan ဟာ သတၱဳတြင္းဒီဇိုင္းမွာထည့္သြင္းေရးဆြဲေပးရတဲ့ အပိုင္းေလးတစ္ခုသာျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္လုပ္ရမွာက သတၱဳတြင္းဒီဇိုင္း ေတြစနစ္တက်ေရးဆြဲေစရမွာသာျဖစ္ၿပီးဒီဇိုင္ေတြအတိုင္းသတၱဳတြင္း
ေတြကိုၾကီးျကပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုႀကီးၾကပ္နိွုင္ဖိုို႕ဆိုရာမွာလည္းတိက်တဲ႔သတၱဳတြင္းဥပေဒနနဲ႔နည္းဥပေဒေတြရွိေအာင္အျမန္ဆံုး
ေဖၚေဆာင္ေပးရပါမယ္။
အဲဒီဥပေဒ၊နည္းဥပေဒေတြကိုက်င့္သံုးၿပီးလိုက္နာေအာင္ေဆာင္ရြက္ေစဖိုအတြက္၊သတၱဳတြင္းဦးစီး
ဌာနကိုပီပီျပင္ျပင္ျဖစ္ေအာင္ပညာရွင္မ်ားအင္ဂ်င္နီယာမ်ားနဲ႕ျပန္လည္ဖြဲစည္းေပးရပါမယ္။
နိဳင္ငံျခားတိုင္းျပည္ေတြကိုေစလႊတ္ၿပီးပညာသင္ၾကားေစျခင္း၊ျပန္ေရာက္လာလွ်င္လဲသင့္ေလွ်ာ္ကိုက္ညီတဲ့
ရာထူးနဲ႕လစာေတြကိုပါေပးၿပီးတာ၀န္ေပးေစရပါမယ္။ဒီလိုသာလုပ္မယ္ဆိုရင္္သတၱဳသယံဇာတက႑ရဲ႕ရည္မွန္းခ်က္ဟာပီပီျပင္ျပင္ျဖစ္လာၿပီးနိဳင္ငံေတာ္အတြက္သတၱဳသယံဇာတက႑ကအက်ိဳးရွိရွိေဆာင္ရြက္ေပးတာမ်ိဳးျဖစ္လာမွာပါ။
နိဳင္ငံေတာ္အတြက္သတၱဳသယံဇာတက႑ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေစလိုေသာစိတ္ဆႏၵအမွန္ျဖင္႔ေရးသားလိုက္ပါတယ္။
သေဘာထားကြဲလြဲနွိဳင္ပါတယ္…။

ထြန္းထြန္း (သတၱဳတြင္း)..


မူးရင္း facebook link     https://web.facebook.com/tun.htun.9/posts/1004393283027735
မူရင္း ေဆာင္းပါးရွင္       ထြန္းထြန္း (သတၱဳတြင္း)